Diksyonaryong Dubai –Pilipino, Pilipino – Dubai (at Marami Pang Terminolohiyang either ginawa o madalas gamitin ng mga Pilipino sa Dubai)

Yosi. Dabarkads. Haybol. Jejeje. At marami pang salitang bigla na lang naglabasan sa bibig ng mga kapwa natin Pinoy. May sariling lengwahe ang bawat grupo. Akala mo’y laging nag rorock and roll and mga repapeps nating rakista kung mag usap (heaven pare, heaven), di mo naman maintindihan kung may sapi ang mga kabataang jejemon kapag bumanat na ng “EoW pFuOh!”  or ng mas mahabang “i LLyK tO knOw moR3 bOut u, PwfoH. crE 2 t3ll mE yur N@me? Jejejejeje.” (hindi kaya kulto talaga ang jejemon at sumasamba sila sa mga pokemon? #waley), nanjan din naman ang mga minsa’y nakakairitang mga pasosyal na hindi naman bagay na biglang magsasabi ng “That’s so pangit. Eeeeewwww.” (wag lang talaga akong maging congressman at siguradong ang unang batas na ipapasa ko e itali and dila ng mga mahuhuling kagaya nila at ipapahila sa MRT maghapon hanggang matuwid #Halalan2013), super happy naman ang grupo ng mga becky kapag nagsimula na ang chika sabay sigaw ng “Marseeee! Super pagoda cold wave lotion na aketch. Gora na muna ako sa kyohay para makarest in peace (ano daw?)”, at kung pag-uusapan naman natin ang daldalan ng mga kababayan nating pipi at bingi aba e wala siyempre akong masasabi, basta madaldal din sila (sign language moment. Yan po ang thesis namin noong college #BestThesis Hahaha).

 

Pero ang Pinoy kahit saan mo dalhin di mawawala ang creativity pagdating sa kadaldalan at pagbibigay ng alyas (pwedeng dahil sa takot na maintindihan sila ng kausap, dahil mas madali ang gumamit ng alyas o dahil sadyang ganito na tayo, malikot ang imahinasyon at punong-puno ng humor sa buhay). E sa Pilipinas nga lang may Superstar, Star for all seasons, Megastar, Diamond Star, Star Margarine, Pop Princess, Prince of Pop, Pop Cola, Pop Corn (na niluluto sa kaserolang sira na gamit ang gasera), Comedy King, Comedy Queen, Alas, tres na puso, dos na diamond, unggoy-ungguyan, tong-its, Darling of the Press, Dance Empress, Presto Ice Cream (tanda nyo pa to?), Queen of all media, Muti-media queen, Media Noche, Noche Buena (bukas na ito magaganap), Teleserye princess, grand slam queen, diamond record star, Pambansang Kamao, Pambanasang hayop, puno, at lahat na yata ng pambansa (Poll: Kung kayo ang papipiliin alin ang dapat ng itanghal na pambansang teleseye? A. Mara Clara B.Mula Sa Puso C.Amaya D.All of the above. Pakisulat po ang sagot sa malinis na papel, pirmahan, ilagay ang suking tindahan kalakip ang proof of purchase).  

Hindi tayo nauubusan ng idea, ng salita, ng bansag, ng alyas kahit saang lupalop man tayo ng mundo. Kaya nga dito sa Dubai nagulat ako noong una na parang may sariling pauso na naman ang mga Pilipino. Some words are directly English or tagalog with different meaning. Minsan nakuha nila sa mga kausap din nila. Yung iba sadyang imbento lamang na di mo alam kung paano nakuha. But for the sake of learning some Arabic words as well (nasa Arab country nga naman ako), idadagdag ko din yung mga madalas na gamitin for everyone’s learning and information. Eto po yung mga madalas na gamitin sa araw-araw na buhay sa Dubai.

Paala-ala: Madaldal po ako alam nyo yan. Kaya ang bawat kahulugan ng salita ay maaaring maging kwento o alamat o pabula o nobela, depende sa uri ng salitang inyong mababasa. Game na? Eto na! (Not in alphabetical order hayaan nyo na).

Marhaba -  hindi po mahaba may letter R po ito. Kung ang Pilipinas ay may Mabuhay! ang mga Arabo ay may Marhaba! o Welcome sa English (sabay sabay nating sabihin na puno ng saya at damdamin: Marhaba! Isa pa – Marhaba! Ulit uli – Marhaba! Very good!)

Salam Alaikum (pagbasa: Salamaykum) – this is a traditional Muslim greeting kagaya din ng pagsasabi natin ng Peace be with you. Madalas nila itong sabihin kapag may nakasalubong kahit anong oras kahit saan (sa atin namang mga pinoy kahit anong oras at kahit saan ang madalas nating sabihin ay “Hoy” or “Pssst” O wag tatanggi! Sure yan)

Pana – hindi po ito ang bow and arrow na alam natin kundi ang mga Indians sa Dubai. Imbento ito ng mga Pinoy mula sa makabagbag damdaming awiting “Indian Pana Kakana-kana, Tatlong Itlog Kakalog-kalog (awitin ng may tamang tono at puno ng emosyon). Kaya kapag nakarinig ka ng Pilipinong nagsabing “Anong lahi nyan? Pana ba?” Alam nyo na Indiano yan. (Juice ko ang mga Pinoy nga naman!)

Panadol – eto ang counterpart ng pinagsama-samang biogesic, medicol at neozep dito sa Dubai (opo gamot po ito). Pero dahil na naman sa mga Pilipinong malikot ang diwa, ang Panadol ay nangangahulugan na ding Indian (mula sa Pana na dinagdagan ng dol). Susmio!

Itik – alam kong hayop ito na mahilig magtampisaw sa tubig pero ang itik dito ay mga Indian na naman! Bakit? Kase sa dami nila madalas mo silang makikitang mamasyal na kumpol-kumpol at grupo-grupo na parang mga itik. So pag narinig mo uli ang isang Pinoy na nagsabing “Ang daming itik!”, alam mo na yan!

Indiano Gibbs – tama kayo! Mga Indian na naman. This time idinamay naman si Janno para di halata kase gasgas na daw ang word na Pana at halos alam na ng mga Indian na sila ang pinag uusapan so why not nga naman sabihing “Yung bago kong boss Indiano Gibbs”.

Patan – pinaiksing Pakistan. Eto naman ang mga kasing-dami din ng mga Pana sa Dubai, ang mga Pakistano. Paano makikilala? Pwede pong amuyin.

Lokal - siguro naman e nabasa nyo ang last blog ano? Sa hindi pa basahin mula sa simula (wag nyo nang ipacopy paste mahaba yun).

Kabayan – wala po si Noli de Castro dito at wala ding kulto na pinamumunuan nya. Yan ang tawag sa mga Pilipino sa Dubai. Hindi kababayan (kase parang tinapay daw) kabayan lang (o pwede ding kabayo depende sa itsura). Kaya kapag ibang lahi naman ang narinig mong nagtanong ng ganito “Are u Kabayan?”, alam mo na ikaw yan teh wala nang iba pa.

Filipini – tayo pa rin ito mga Kabayan. Madalas itong gamitin ng ibang lahi gaya ng mga Pana at Patan na hindi ko mawari kung pilipit ang dila o talagang bawal lang sa kanilang gumamit ng letter O (subukan ko kayang magtinda ng letter O dito baka ito ang maging simula ng aking tagumpay). Sila naman ang mariringgan mo ng “Are you Filipini? Filipini?” (sagutin ko kaya sila minsan ng “No I’m Indiani, Indiani).

Pare – ang mga kabayan nating lalake. Halos lahat na yata ng Pana, Patan, mga Arab nationals e pare ang tawag sa mga lalakeng kabayan natin dito. “Kumusta pare” “Where do you work pare” (bakit mag-aaply ka?)Where are you going pare” (bakit sasama ka?). At ang nakakatakot pa ang alam ng ibang lahi ang meaning ng Pare e Pilipino. Kaya ang kaibigan kong babae madalas masabihan na “You are beautiful pare” (totoo po ito).

Pasaload – yes! Kagaya ng iniisip nyo may pasaload ditto (pero wala pang Globe at Smart). And surprisingly, hindi mga Pilipino ang nagbebenta kundi mga Pana. Hindi nyo kailangang pumunta ng sari-sari store at magsulat sa notebook ng number nyo (o sa maliit na ginupit na papel o palara o ginupit-gupit na karton ng sigarilyo). Halos sa bawat kanto, sulok at iskinita ng Dubai basta may Pana at Pilipino ay naglaganap ang pasaload. Magugulat ka minsan na akala mo’y nagpapalitan ng epektos kapag napadaan ka at may bumulong ng “Pasaload. Pasaload”. Kaya kung may sumusunod sa inyo sa madilim na bahagi ng Dubai, wag matakot ihanda ang numero at ang 5DHS at presto may load ka na! (hindi ka gagahasain choosy sila).

I'm paining – madalas ko itong marinig sa mga Kabayan natin sa loob ng carlift kapag pagod na pagod after duty. Akala mo’y pasan nila ang daigdig at napagod sa maghapong pagsasaka habang namamahinga ang kalabaw. Ang pinagtataka ko lang ay hindi ba pwedeng ang sabihin na lang nila ay “Nakakapagod!” o kaya “Sakit ng katawan ko!” Baka sakaling inabutan ko pa sila ng Alaxan o Salonpas. Bakit naman kase I’m paining? Sosyal ba ito? (tandaan: may binabagayan yan).

Pinas – ang bayan nating minamahal. Hindi ko lang maintindihan kung dahil din ba sa katamaran ng mga kabayan na naging Pinas na lang o bawal din bang gamitin ang tingggal na letters na “lipi?”. Ironically (sosyal), lipi means lahi at yun pa yung nawala. Hmmmm. Interesting.

Ate – technically e ang mga nakakatandang kapatid na babae (o pwede ding si ate na nagtitinda ng gulay, tao sa sari-sari store, nakasabay mo lang sa jeep o babeng bigla mong napagtanungan ng direksyon dahil naliligaw ka na #windang). Basta maka Ate ka lang na wagas na wagas e ate na lahat ng babae sa paligid. At ganyan din dito. Ate ang madalas na tawag ng ibang lahi sa mga kabayang babae (kahit nga 2 years old ate na e). Kaya kapag nasabihan ka ng ate, wag na maooffend, ngiti na lang (choosy ka pa e kung sabihan kang kuya saka ka umeksena).

Kuya – siyempre counterpart ni Ate. Lahat din kuya, kahit sino kuya, kahit anong edad kuya, matanda man o bata, ano mang trabaho o estado sa buhay. One good thing I heard from an Arab guy as to why they are using Kuya to address someone is a sign of respect. Nakakatuwa din naman.

Same Same – ayan eto ang literal na paulit-ulit. Madalas gamitin ng mga Pana at Patan na tinolerate naman ng mga Kabayan. Ibig sabihin e pareho (obvious naman) pero di ko alam kung bakit kailangan pang ulitin (mahina kaya ang pandinig o may bonus points pag paulit-ulit?). Sample question (Kabayan asking): My friend, how are you today? Answer (let’s say Pana or Patan): “ Same same”. Translation: Ganon pa rin. Mabuti naman. Oh, wag kayong mawindang eto pa: Question: (Pana asking a Kabayan): “Are you from Nepal? (nasa 2^nd article kung bakit. Pakibasa po uli). Answer (sagot ni Kabayan): No my friend. Why? Face are same same? Translation: O kayo na bahala assignment nyo yan. Additional assignment: Use same same in a sentence. To be submitted tomorrow.

Same Same but different – eto ang mas pinahaba, mas pinawindang, mas pinagulo at mas nakakapagpaisip na version ng “Same same”. Kung nagtaka na ako (at siguro’y kayo rin e tulala pa) sa paggamit ng same same, aba’y meron palang kapatid ito. Ang ibig daw sabihin nito e pareho pero magkaiba (ano to pang-adik? Pang mataas na IQ kaya ito?). Ayan subukan natin ang sample na naresearch ko. Question (si Kabayan uli ang nagtanong. Alam nyo na ngayon na hindi lang ako ang madaldal dito):  “My friend, India also Pakistan?” (ang gulo ng tanong! Nasan ang subject-verb agreement Kabayan!) Answer (eto mas magulo to): “No. It’s same same but different”. O kayo na bahala mag translate ha? Matatanda na kayo. Sayang ang ipinagpaaral ng mga magulang.

My friend – kanino nyo pa nababasa ito alam ko. Kaya eto na ang meaning. The phrase my friend according to my research originated from some Arab nationalities although some are claiming that they started it (magpaparaffle ako ngayong Pasko kung kanino talaga ito nagsimula). And surprisingly, tayo na namang mga Kabayan ang naging suki sa paggamit nito (sanay na sanay sa pakyawan). Everytime maririnig ko na ginagamit ito parang gusto kong iready ang sash, scepter at korona at ibigay ang Miss Friendship award. Pwede itong gamitin sa lahat ng sentence, sa lahat ng oras, sa lahat ng pagkakataon, malungkot ka man o masaya, inaantok o nalilito o kahit sinasapian.

Yeah, No, Ha – mga paningit na salita sa unahan, gitna o hulihan ng isang pangungusap upang bigyang diin ang nais ipahayag na diwa (#AngGalingKoNaMagtagalog). Diretso na tayo sa mga sample. Kabayan explaining a product to a buyer: “This is very effective, yeah?” (ba’t ganon? Di ko mainitidihan kung naeexplain ba, nagtatanong, nanglilito at nanggugulo ng buhay o gusto nyang magpalit na lang sila ng pwesto ng bumibili). Isa pa: (Kabayan uli na dumedepensa) “I know how to do it, no!” (ayan very Pinoy lang ang tono. Mas effective gamitin kung puno ng galit at nanggigil sa kausap). Oh, yung huli kayo naman ang gumamit sa sentence. Tip: gamitin habang naglalambing (kaya nyo yan).

Kandura – naexplain na po ito sa last blog. Pakibasa po uli.

Abaya – naexpalin na po ito sa last blog. Pakibasa po uli. #paulit-ulit #KapagodMagtype

Boots – kung bakya ang sinasabing Pambansang Kasuotang Pampaa ng mga dalagang pilipina (kasama na rin ang hindi na dalaga, nagdadalaga, pangarap maging dalaga, feeling dalaga, at lahat ng mukhang dalag #isda), aba’y may sosyal (daw) na counterpart dito yan sa Dubai – ang boots. Lahat na yata ng kulay at design makikita mo sa mga kabayan suot ito. Kaya pag dumating na ang winter, ayan na nakalabas na ang mga boots at akala mo’y may fashion show sa kahabaan ng mga kalye ng Dubai. Pero ang nakakagulat, nakaboots pa rin sila kahit summer at tirik na tirik ang araw (mga 48degress lang naman). Di kaya sila naiinitan? O talagang bahagi na ng buhay nila ang magsuot nito? (Wag naman sana akong maging Congressman ng Dubai or else sure na ipapasa ko ang batas ng pagbabawal magboots pag summer #NaiinitanKaseAko).  

Satwa – eto ang tinatawag na Little Manila of Dubai (saan kaya ang Big Manila? Soon to open kaya?). This is an area where you will see a lot of Kabayans, groceries and restaurants for Kabayans, at dito maraming nakatirang mga paupahang villas (hindi yan pangmayaman you’ll know later), mga flats (hindi rin masyadong pangmayaman malalaman nyo rin later). At mas makikilala nyo pa ang Satwa sa darating na panahon (hindi naman matagal hintay lang kayo).

Karama – another place na maraming Kabayan. Nandito ang Karama Shopping Center at Al Attar na parang nasa Tutuban ka lang (yes! Maraming replicas ng kung ano-anong signature and designer items #peke).  At marami pang kwento for Karama in the next article.

Deira – isa uling lugar na maraming flats na mostly Kabayan din ang nakatira. Nandito naman ang hanay ng mga bars at gimik places na purely Pinoy (Pinoy bands, food, music, comedy acts, etc). #WaitForTheArticle

What to do – expression ng lahat na yata ng lahi dito na akala mo’y nawalan na ng pag-asa sa buhay kung makasabi ng wagas na wagas na “What to do?” (#PasanKoAngDaigdigPart2). Ituturing nating kapatid ito ni “I’m paining”. Pero mas madalas itong gamitin sa lahat na yata ng situation. Sample: “We don’t have water anymore! What to do!” (pinagsamang emosyon ng galit at kawalang pag asa. Mahirap bang humanap ng tubig? #OA #tamad).
 

Marami pang salita na inyong maeecounter sa mga susunod na episodes which I promise to give the meaning for better understanding. Sa dami ng tao at pangyayari sa Dubai sa araw-araw, di maiiwasan na makabuo ng bagong salita o makabuo ng mga bagong parirala (phrase ang meaning nyan). Subalit, datapuwat magkaiba-iba man ng salita ang bawa’t lahi dito, Pana ka man Kabayan o Patan, taga Satwa ka man, Karama o Deira, madalas ka mang magsabi ng “I’m paining” o “What to do”, nakasuot ka man ng Abaya o Kandura o mas feel na laging nakaboots sa pagrampa, ang mahalaga e lahat nagkakaisa. If they are saying that English is the most commonly used language in the world, with my experience in Dubai, I’d like to agree to that but I’d like to agree more that love is still the universal language. Sapagkat sa pagkakaisa ay may pag-ibig, at sa pag-ibig ay may pagkakaunawaan at sa pagkakaunawan ay ang kaisahan ng lahat. 

*Credits to google for the photos

Si P’Noy at si Maktoum. Ang Baro’t Saya at ang Abaya. Ang Barong Tagalog at ang Kandura.

Sabi ng isang kaibigan ko dito sa Dubai, bakit ba araw-araw na lang e naka Abaya at naka Kandura ang mga lokal? Sobrang proud naman nila sa National costume. E tayo ngang mga Pinoy special occasion lang natin kung isuot ang Maria Clara dress o baro’t saya at ang barong. Grabe naman sila. (may galit kaya siya sa mga Arabo? Sinaktan kaya siya o hindi pinasahod ng 1 o 2 buwan? Pinaglakad kaya siya sa disyerto ng nakapaa? O pinagbawalan na manood ng Nasaan Ka Elisa?)Natawa na lang ako at napaisip sabay bara sa friend ko (na ayaw ko pangalanan o itago na lang natin sa pangalang “ang babaeng tampalasan” o “Taurus Girl”) “E sige pagsuotin mo ng Maria Clara at barong ang mga Pinoy habang nakatira sa Iskwater o habang nag aararo sa bukid. O habang nasa call center o nagdodoor to door sa pagtitinda ng promo ng Tide at Ariel. Ganda ano? Bagay na bagay”.

Emirati or Locals ang tawag sa mga taong ipinanganak sa Dubai or UAE ng mga magulang din na Emirati (nalabuan ako sa paliwanag ko pakiresearch nyo na nga lang). Kase kung ipinanganak ka sa Dubai ng nanay at tatay mong Pilipino o Pakistano o Indiano o Kahit Ano, hindi ka magiging Emirati kailanman (assignment: iresearch kung paano maging citizen ng UAE. To be submitted on Friday. Typewritten. Please use a scented paper. Thank you and Goodluck).

According to my other bestfriend (na sa aking palagay e kilala nyo na by now. Please review we have a test on Monday. Wrong spelling, wrong.), in around 1.4 Million population of Dubai (which I doubt), only 17% are Emirati. Ang konti di ba? Kayo na ang magcompute kung ilan yan mahina ako sa Math. So the rest of the percentage belongs to other nationalities. Pinakamarami ang Indians, next ang Pakistani, susunod na tayong mga Pinoy and so on and so forth. E, mayaman ba ang mga lokal? Kailangan ba nilang magtrabaho pa? Nag aral ba sila? Sila ba ay mabait o dapat katakutan (aswang na naman?). Well, locals are getting a good support from the government. Sa pagkakaalam ko at sa mga tsismis sa kanto ng Satwa at Jaffiliya e may monthly pera sila mula sa gobyerno, may health insurance, may libreng education, libreng shisha? at maraming libre pa (kaya nga pangarap ko na dumating sa point na ganito na din sa Pinas. Sandaling tumigil sa pagbabasa at sabay-sabay tayong manalangin).  So kailangan pa nga ba nilang magtrabaho? Pakisagot! Aba’y easy lang! Sandali. Di makapaghintay? Oo!Nyeta! Kahit naman siyempre may sustento ng gobyerno you still have to work or to run a business to survive especially kung may pamilya kang binubuhay. Alam ko na itatanong mo kung nakapag-aral sila. Oo naman pero walang Dubai Elementary School or Mababang Paaralan ng Dubai o Mataas na Paaralan, pantay lang po, pantay na pantay. Most of them are educated. Karamihan nga ay sa US or UK (may ukay-ukay din dito pero eto yung bansa) pa nagpakadalubhasa. At kung tatanungin mo ako kung natatakot ako sa kanila? Sila ang matakot sa akin! They are kind and maybe not easy to deal with but they love Filipinos. Malalaman nyo ang maraming kwento sa susunod. They respect everyone and are proud to be an Emirati. Yung nose to nose na ipinauso ni Vice Ganda, they do that daily here as part of their custom. Other Arab males do the beso-beso thing as part of their culture to greet others (kung sa atin nagbulungan na ang nakakita at natsismis na ang mga boys na becky sila). Magagara ang kanilang mga sasakyan. Normal na ang naka BMW, Mercedes, Ferrari, Rolls Royce, Porsche, Limousine at kung ano ano pang pangmayaman na kotse. Nakakagulat at nakakamangha. Minsan nga ng mapadaan kami sa Jumeirah ng isang kaibigan, nakapark lang ang mamahaling kotse sa labas ng bahay na walang protection o kung ano pa man. Napaisip kami sabay sabing “kung sa Pilipinas ito either nawala na yan o kaya naman e habang nakapark sa labas e may sariling kulambo ang kotse (aminin nyo yan)”.

Para sa mas malalim na pagsusuri at paglimi sa aspetong kasuotan, eto na po ang Ang Baro’t Saya at ang Abaya. Ang Barong Tagalog at ang Kandura portion:

Now, let me try to define the national dress one by one (sariling sikap ito):

Barong Tagalog – Ang pambansang kasuotang panglalake ng mga Pinoy (pero marami na ring babaeng nagsusuot nito as part of Fashion daw o kaya e dahil trip lang nila). Materyal: Pinakamahal ang gawa sa hibla ng pinya o abaka hanggang sa mumurahing tela na mabibili sa divisoria. Design: Madalas na plain lang o walang design (tamad ang designer), maaaring lagyan ng mga makikinang na hibla (Christmas effect), marami ding may burda o kaya e pintura dahil nakakatamad nga namang magburda na ang design e Mayon Volcano o kaya e kawayan na di lang iisa kundi isang gubat na yata (kakapagod naman kase). Presyo: Naglalaro ang presyo mula sa 300pesos (kung marunong kang tumawad at di ka choosy sa tela at design) hanggang sa pinakamahal na mahal naman talaga (imagine Barong Tagalog by Versace or Prada). Madalas itong suotin sa mga kasalan, Santacruzan, cultural shows, fiesta (kung ikaw si Mayor or Congressman), national conferences (kung required lang naman. Pakicheck po before attending baka naka t-shit at pantalon lang pala e mapagkamalan kang speaker), session sa congress, SONA (alam nyo yan, pakedefine habang binabasa), oratorical contest (dagdag points ito at ito ang nagpapanalo sa akin sa Paligsahan sa Talumpating Handa ng isang AIDS Movement sa Quezon Province. Hmmm, buhay pa kaya yung trophy ko?). At ang pinakapopular na gamit ng Barong Tagalog – suot ng patay. Aminin nyo yan. Kapag nakita ka ng kakilala mo na nakabarong sasabihin agad nila “Wow, parang natutulog lang”.

Baro’t Saya o Mara Clara Dress – Ang pambansang kasuotang pambabae ng mga Pinay (may maga lalake ding nagsusuot, marami na sila di mabilang). Materyal – Kadalasang pinya, abaka o jusi para sa maria clara top hanggang sa simpleng tela lang para sa saya. Mas eleganteng tingnan ang Maria Clara, pang donya daw sabi ng mga echoserang kausap ko. Mas simple naman ang Baro’t Saya na pwedeng kumot or kukur (kukurtinahing tela) lang e makakabuo ka na ura-urada. Presyo: Kung Maria Clara, may kamahalan kaya gusto kong isuggest na magrenta na lang dahil di mo naman gagamitin araw- araw (unless gusto mong ipang araw-araw ito habang naglalaba, namamalantsa at nag-iigib ng tubig). Kung Baro’t Saya naman, wag nang gumastos. Kunin ang lumang palda ni Lola o ibalot sa katawan ang kumot at presto! may national costume ka na. Congratulations! Karamihan sa nagsusuot nito ay kagaya din sa mga okasyong nabanggit sa Barong Tagalog (balikan ang saknong sa itaas. Paragraph po ang saknong  #Filipino101). Idadagdag ko lang na sinusuot din ito sa pakikibaka, pag-aaklas at pakikipaglaban sa mga Kastila (and the best War Dress goes to: Gabriela Silang and Melchora Aquino. It’s a tie!).

Abaya –Ang popular na kasuotan ng mga babaeng Muslim (saan man sa Mundo). Itim ang kulay (pero marami na ding lumabas na different versions because of fashion). But let me concentrate sa mga Abaya ng local ladies in Dubai. It is like a long gown to cover their bodies as part of their religious practice. There’s a veil that comes with the gown itself. Dito nagkakaiba-iba ang itsura. Merong veil na sa ulo lang to cover the hair (pero merong kalahati lang ang nakacover, merong wala talagang cover. Bahala sila kung ano gusto nila ayaw ko na idagdag ito sa isipin ko sa buhay. Hanggang ngayon nga e di ako makamove on sa Ramgem Case isasali ko pa ba ito? Aba’y tama na). Meron namang mata lang ang kita habang nakacover ang buhok at bibig. Paano sila kumakain? Aba e gamit din po ang bibig at kubyertos. It is actually a challenge kase kailangang itaas ang cover everytime na susubo. Pero kung akala nyo matindi na yung mata lang ang kita, may  lalaban pa diyan. Sila naman yung parang may suot na maskara sa mukha (alangan namang sa likod kaya nga maskara). It is actually a mask like a gold sculpture na suot ng mga matatandang babaeng muslim. To answer what that is please read this http://www.expatwoman.com/forum/messages.aspx?TopicID=152225 (scroll down wala kayong mababasa sa taas nagoyo din ako nyan). At akalain nyo na may mas lalamang pa pala sa mga nakamaskara. May mga babaeng totally nakatakip ang mukha pero namamasyal pa rin sa mall (Yes parang nakabelo na ikakasal. Namaster na nila maglakad sa dilim. May training kaya ito?). Materyal – usually mamahaling tela gaya ng satin at malalambot na materyales. Presyo – mahal wag nyo nang itanong. May Abaya na umaabot sa milyon depende sa material at design. Kung mayaman ka, puno ng Swarovski ang Abaya mo o kung mas mayaman ka puno ito ng ginto o kung pinakamayaman ka at wala ng tatalo sa yo (sige ikaw na, sa yo na lahat ng yaman sa mundo. Go!) e brilyante at dyamante lang naman ang nakadikit sa Abaya mo. Yes, that’s true marami nyan dito. Kelan sinusuot?Araw-araw saan man magpunta (di kase sila nag-iigib ng tubig, naglalaba at namamalantsa mas madalas na namamasyal at nagsasaya habang ako nama’y pagod na pagod sa pagususulat tungkol sa kanila).

Kandura - Ang popular na kasuotan ng mga lalakeng Muslim (saan man sa Mundo #paulit-ulit).Eto yung puti ang kula na akala mo’y mga pari. Pero kagaya ng Abaya marami na ring version, kulay at design.  Sabi nga ni other bestfriend ko “Shorter length represents modesty, while longer represents royalty, status and wealth (makapagpasukat na nga ako bukas yung ang haba e abot hanggang EDSA from Dubai para magkaalaman na kung sino ang mayaman at makapangyarihan! Bwahahaha! (tawang kontrabida, ulitin ng 3 beses. Mas effective kung may hawak na glass wine).Kung ang mga babae e nakaveil o tinatakpan ang buhok o mukha, ang mga lalake naman ay may sariling version din - ang Keffiyeh - http://en.wikipedia.org/wiki/Keffiyeh (nandiyan na lahat ng info ha? Nakakapagod din naman dumaldal). Sa mga tamad, yan po yung nasa ulo ng mga lalakeng muslim na mahabang tela na either pure white or checkered (na ginagamit namang scarf ng mga Pilipino. Design daw ito at maganda daw tingnan in na in ka daw sa uso kahit hindi alam ang meaning). Materyal – gaya ng Abaya, malambot at mamahaling tela. Would you believe na ilan sa mga kakilala kong lokal e nanggagaling pa sa Europa ang mga Kandura? At ang tatak, pangmayaman – Armani at kung sino-sino pa. Presyo – mahal din wala akong pangsukli. Isinusuot ito araw-araw, oras-oras, minu-minuto (di pwedeng hubarin?).

Pero ang isang bagay na gustong-gusto ko dito, kahit ano pang suot mo, Abaya man yan or Kandura, Barong Tagalog man yan o Baro’t Saya, o kahit nakapambahay ka pa (t-shirt or jersey at shorts at tsinelas na mga Pinoy lang ang may kayang magsuot) pwede kang lumabas at mamasyal na wala sa iyong pupuna (siyempre bawal naman ang sobrang daring ayusin din naman ang sarili at buhay para iwas gulo at away).

Usapang Gobyerno: Mangyari po’y tumayo ang lahat at magbigay Pugay kina P’noy at Maktoum! Palakpakan!

Sheikh Mohammed Ibn Rashid Al-Maktoum (Maktoum na lang para madali) is the ruler of Dubai and currently UAE’s Vice President and Prime Minister. Magkakilala kaya sila ni P’noy? Tanungin natin si Kris (please tweet her at @itsmekrisaquino. Opo, follower ako walang kokontra). So sure na na  mayaman sila walang duda. Ruler ba naman ng Dubai, kung ruler yan ng Tondo saka ka mag-isip at matakot any moment may sisigaw ng “Lumabas ang matapang”! Sila lang naman ang may-ari ng pinakamalaking yate sa buong mundo na hindi pa tapos gawin (ayan na naman ang the best of the best contest parang gusto ko na tuloy lumaban sa category na best in daldal). You seldom see him in public except if there are special events like Opening of the Metro Transit, opening of an Etisalat Branch, special government events (wala po ditong pasayaw sa barangay, paraffle or pabingo ni Kapitan (saying!), amateur singing contest sa kanto na gusto ko sanang salihan at wala ding basag-palayok, palosebo at mga palarong pang fiesta). But over-all, he is a good guy and leading his people well (wala pa naman akong nakitang rally at mga taong may hawak na plakard na sumisigaw ng “Makibaka. Wag Matakot!”).And if not for him and the Dubai Government wala din kami dito. Salamat at tinanggap ng maluwag ang mga banyaga sa bansang ito lalo na ang mga Pinoy. Salamat at kami’y nakakapagtrabaho ng maayos, nakakakain ng sapat, nakakapagdala ng pera sa mga mahal sa buhay (pero di po mayaman ang mga OFW please take note. Ito po ay bunga ng pagmamahal at pagsusumikap), nakakapamasyal kami ng super enjoy, naipapahayag ng maayos at malaya ang mga damdamin, saloobin , relihiyon at mga pananaw sa buhay. Pasalamat kami na mula sa Pinas e nakarating kami dito para kumita at mangarap. Salamat kay P’noy (wag nang kumontra ang mga makakaliwa), salamat kay Maktoum, salamat sa mga kapwa namin Pilipino, salamat sa mga lokal, salamat sa Dubai at maraming salamat sa bansang Pilipinas. Wala na akong masabi pa kundi “Mabuhay tayong lahat”! (Background music: Ang Bayan Kong Pilipinas original version by Ka Freddie Aguilar).

*Credits to google for the photos

Ang Dubai. Bow.

Burj Al Arab. Burj Khalifa. Emirates Airlines. Mga Arabo (na naman!). Dirhams. Dates (naexplain ko na to sa first blog wag makulit). Abaya (hindi Amaya ha?). Kandura (hindi kandungan). Arabic food. Disyerto. Camel. Marami pang iba. Hindi matatapos kung iisa-isahin ko ang mga bagay na tungkol sa Dubai at naging bahagi na ng buhay ng mga kalahi natin dito. And for everyone’s information to know kung ano, saan at anong mga bagay ang dapat malaman tungkol sa Dubai, aba e eto na mga kapanalig, let the show begin!

Paala-ala: Hindi kailangan ng patnubay ng magulang. Ang kwentong inyong matutunghayan ay base sa aking sariling karanasan mula sa Pilipinas hanggang sa Dubai, mula sa mga pananaliksik at mga nagpasalin-saling salita mula sa ibat-ibang tao at sa tulong ng aking best friend (si Bro? Super Best friend ko yun) but I’m talking about my other best friend, ang madaldal, tsismosa at walang kagatol-gatol sa talinong si Wikipedia.
 

FROM PINAS to DUBAI

Simula sa araw na ito ang Pilipinas ay tatawagin nating Pinas (wait for the article regarding Dubai terminologies created by Filipinos).  

Gaano nga ba katagal ang biyahe mula sa Pinas papunta sa Dubai? Magkano ba ang pamasahe? Nakakainip ba? Nakakatakot bang sumakay ng eroplano? Sino ang totoong pumatay kay Lapu-lapu? Number 1 ba talaga sa market ang So-En na panty?

Naka Visit Visa ako papunta ng Dubai. Umabot siguro ng around 3000 Dirhams ang gastos kasama na ang visa for a month (which you can extend for another month), plane ticket, kaba, excitement, takot at ang malaking tanong na “Dubai, handa ka na ba?”. I took Emirates flight going here back in April 2010. The flight took more than 8 hours. Direct flight ito kaya walang naganap na stop over sa ibang terminal gaya ng Turbina Bus Terminal, Cubao Bus Terminal at di dumaan ang eroplano sa LRT Bus Terminal (sayang bibili pa naman sana ako ng Maxx na pula sa nagtitindang mama sa loob ng bus). If you will take a connecting flight which usually is by Hong Kong or Singapore (minsan Malaysia or Thailand pero wag naman sanang Afghanistan) dagdagan mo lang ng oras depende sa schedule ng plane going to Dubai from that terminal. Minsan 1 hour or 2 hours or 8 hours or 1 day hanggang maging 3 days isang buwan o isang taon hanggang di mo na namalayan na Hong Kong citizen ka na, nakapangasawa ng Intsik at nanganak ng batang chekwa at nang tanungin ka ng mga kamag-anak mo kung kumusta ang Dubai ang tanging naisagot mo na lamang ay “Ni Hao”.

8 hours inside Emirates Airlines is not bad. Nakakaaliw ang dami ng movies at ang pagkain. According to www.listverse.com, when it comes to Economy flight Emirates is number 1.

Dubai Terminal 1

So nakarating na nga ako nang Dubai. Di pa masyadong mainit kase April pa lang but my brothers warned me of the upcoming Summer (I’m calling it Super Summer). Ganda ng airport! Pangmayaman! According to online sources, again it is one of the best in the world (lagi bang may contest ng mga best in the world? Saan kaya ang best in traffic? O best in Tiangge? Sino kaya ang mga nakapasok sa top 10 ng Most Decorated Barangay for Christmas ng Meralco?). But one thing is for sure, marami pang best of the best na makikita sa Dubai.

SALA SA INIT SALA SA LAMIG

Palm Jumeirah

As mentioned na di pa masyadong mainit nang marating ko ang Dubai, ito ay dahil nagsisimula pa lang na magpalit ang klima mula sa malamig patungo sa sobrang init (paypay!). From research and experience, nagsisimulang magparamdan ng kanyang matinding kapangyarihan ang haring araw sa pagpasok ng buwan ng Mayo (tindi!). Pagpasok ng June, eto na ramdam mo na wag mo na hintayin ang July maghanda na mga ate at kuya. If you will ask what’s the temperature during these months? It ranges from 40 to 48 (in Celcius) or mas mataas pa. Not to mention the humidity na akala mo’y nasa loob ka ng oven at hirap makahinga. Naranasan ko nga na basang-basa ng pawis ang likod ko nakadikit na ang damit at natuyo na lang ng kusa na parang wala lang (inisip ko na lang nasa Boracay ako). Pag nagsampay ka ng damit, tuyo agad (pikit ka at kumanta ng isang happy Birthday, tuyo na)! Naisip ko nga minsan tumanggap ng labada para may extra income. 7:30 na ng gabi mataas pa ang araw. At ang eksena ng mga pinoy, di matatawaran. Nakapayong! Ke gaganda ng kutis na di pwedeng masayaran ng araw. Pinoy na pinoy sa Dubai. Could it be the reason kung bakit walang naheheat stroke sa tindi ng init ng araw? Super Payong! Bili na! It will continue until August up to September pero unti unti nang nababawasan ang init. Mild na pagdating ng October. And expect the rain pagdating ng November. Yes! Umuulan sa Dubai. Habang tuwang tuwa ang mga Pinoy , nagtatago naman ang mga Pana (wait for the Dubai terminologies episode to know the meaning of this). At the last week of November expect mo na ang malamig na hangin, masarap na klima, makulimlim na umaga at mga pinay na suot ang bota (opo, boots po para lang magrhyme). Mas malamig na ng January at February. Temperature can drop to 10 or even lower (Celcius uli bawal ang Fahrenheit mahirap magconvert ). Malamig pa rin ng March (birthday ko) pero paunti-unti nang nababago ang klima hanggang April na uli at May at paulit-ulit na naman ako. One indicator that the climate is changing: Sand Storm! Pag usapan natin yan sa susunod.

TAO PO!

From the plane, to the airport to our place, I noticed the diversity of people living in this country. Iba-ibang lahi at totoong kokonti ang Arabo (lokal man o hindi) compare to other nationalities. Ang daming Pinoy! Para ka lang nasa Pinas, parang nasa Megamall o Divisoria o Tutuban o Baclaran o Pasayaw sa Barangay ni Mayor. Ang dami ding Indiano, Pakistano, Intsik (na very mysterious. Abangan nyo yan!). Ang daming galling sa Kenya, iba-ibang lupalop ng Africa. Madaming puti. Sure na! British (mostly), Americans (buti na lang I can differentiate the accent. Thanks to my almost 6 years of call center experience), Russians (mysterious din. Abangan!), Spanish (tao hindi tinapay at Sardinas), at iba pang taong mapuputi (natural, without the help of gluta na raket ng mga Pinoy). Nandito din ang mga Nepali na kamukha ng mga Pilipino na kamukha din ng mga Malaysian na kamukha din ng konti ng ilang Singaporean na kamukha ko daw?! (Bakeeeet! Ang itim ko kaya!) Lahat ng tao from different Arab countries nandito din. Egyptians, Syrians, Palestenians, Jordanians, Lebanese at marami pa. Citizens from GCC (hindi from gift card card) nandito din. Makikilala nyo sila sa susunod. Saka ko na din ididiscuss ang mga lokal mahabang usapan na naman yan. At marami pang lahi at languages na naghalo halo na. Sabi nga ng isang advertisement sa bus stop – as of 2010 there are about 185 different languages in Dubai. Ang dami. At lahat na yata ng lahi dito binigyan ng bansag or alyas ng mga kapwa natin Pilipino. Very creative minds indeed! Pero sa susunod pa yan na kabanata.
 

KUMAIN KA NA? BUSOG AKO.

Ang paboritong usapan nating lahat. Pagkain! Since maraming maraming pwedeng gawing topic at discussion about food magbibigay lang ako ng pahapyaw na information regarding what we eat here. Hindi po buhangin hindi rin tapang camel. Yan din ang patanga-tanga kong tanong before coming here. Gulay kaya? O baka Arabic food (ayaw ko. Hindi nga ako kumakain ng shawarma e #fact). Aba’y akalain mong kung ano ang kinakain ko sa pinas ay saktong yun din. Araw araw ang kanin (thanks to Silver Swan rice. Yes kanin ang silver swan dito hindi toyo). Araw-araw ang adobo, menudo, afritada, nilaga, sinigang, hopia, mani, popcorn at kung ano-ano pa. Variety of food is all over since marami ngang iba-ibang tao dito. Madami ding pinoy supermarkets, pinoy restaurants, pinoy bars, pinoy sa puso’t diwa, nagpapanggap na pinoy, mukhang pinoy, astang pinoy, akala mo’y pinoy at marami pang pinoy. Yanong dami talaga! Bibisitahin natin yan lahat next time. And yes! May baboy po dito. Nasa West Zone, sa Al Maya, sa Sunrise, sa Spinneys etc. Ano ba yang mga yan? Katayan ng baboy? Kalaban ng Monterey? Abangan!

AMEN

St. Mary's Church

Jumeirah Mosque

It is a fact that the Middle East is a Muslim Region.  Tama, ang Dubai ay nasa Middle East, isang city (there are 7 Emirates) sa United Arab Emirates na ang capital ay Abu Dhabi. Maliit lamang ito tingnan nyo sa mapa (tingnan muna sa mapa bago ituloy ang pagbabasa. Please follow directions). Posible ngang maikot ang 7 Emirates in a day na nagawa na ng marami nating kababayan na walang magawa. Dubai is a desert  but a desert with buildings and big infrastructures. Sabi ko sa sarili ko dati “Isa itong malaking Boracay”! Nandito nga ang highest building in the world, biggest mall in the world considering the land area, the only 7 star hotel in the world at marami pang best in the world na araw araw yata e nadadagdag sa listahan (magkakaroon din kaya dito ng biggest loser in the world? #waley). Papasyalan natin lahat, malapit na. At malalaman nyo kung may camel nga ba sa paligid o wala. Pero dahil sa lumalayo tayo sa sub-topic ko, titigilan ko muna ang kadaldalan. As I was saying, mga Muslim ang naninirahan sa lugar na ito (I’m talking about the locals). But since Dubai has been a home of different nationalities, expect that the religion will be diverse as well. You are free to practice your belief. May 2 simbahan ng mga Romano Katoliko na kagaya ko - Ang St. Mary’s Church at ang St. Francis Church. Marami ding Christians at mga kapatid nating Iglesia ni Kristo. Nagkalat ang mga Hindu, Buddhist, etc. Hindi bawal ang religious articles. I even pray the rosary at the bus going home. At nakakatuwang isipin na whatever your religion is you are most welcome in this country.

Lahat naman ng bagay at sitwasyon nadadaan sa respeto at tamang pakikitungo. Kung hindi mo kayang igalang ang iba, aba e wag kang mangarap na makihalubilo sa kanila. Dubai is an open city. Hindi karinderyang bukas sa lahat ng gustong kumain kundi isang lugar na bukas para sa nangangarap at gustong matupad ang pangarap. But wherever you are, sa Dubai man o sa Pinas, laging isipin na may dahilan kung bakit ka nasa lugar na yan. Maaaring para tumulong sa iyong bansa o maging isang mabuting halimbawa sa kapwa. Haaaay, buhay sa Dubai, tuloy-tuloy pa rin habang kami’y nabubuhay.

*credits to google for the photos

Bakit Ako Nagsulat ng Blog?

This is it! Sa paniniwalang sa pamamagitan ng pagsulat ay mapaparating ko ang mga pangyayari sa lugar na malayo sa aking lupang tinubuan at masasagot ang maraming tanong at haka haka ng maraming tao kaibigan ko man o hindi, ninais kong simulang magsulat (#makata101).

Hindi pala madali. I asked myself, should I write in English so other readers will understand my blog or should I stay writing in Filipino para mas may impact ang bawat sulat? But I think whatever the language or the medium is, mas importante ang laman at kung ang isinulat ay may patutunguhan (#balagtasan).

Pero bakit nga ba ako nagsusulat ngayon? Pwede namang manood na lang ng mga downloaded movies (uso yan dito and I will tackle that sa mga susunod na episode) or magtyaga sa TFC na 2 beses kung ulitin ang Showtime sa maghapon (pati TV Patrol). O kaya e matulog, magpahinga, matulog, magpahinga o kaya e matulog at magpahinga (oo paulit-ulit). Pero hindi. This is my chance to tell my friends and the world kung anong buhay ba meron sa ibang bansa, especially in Dubai. This is to correct some misconceptions, to answer some questions and to inform and somehow educate others about the country, its culture, ang mga tao, pagkain, paniniwala, kasuotan, awitin, sayaw, libangan at maraming iba pa which I will share to you sa mga susunod na araw at of course the lives of OFWs here in the UAE (yes, I am one of them, taas noong nagsasabi na OFW ako).

Among the misconceptions and common questions that I encountered from others are the following:

• Napakainit sa Dubai - impyerno?
• Mabaho ang mga Arabo - di naliligo? walang tubig? putol ang NAWASA?
• Nakakatakot ang mga arabo - aswang? tik-tik? undin?
• Lahat ng nasa Middle East ay Muslim - bakit nandito ako?
• Bawal ang religious articles. Huhulihin at ikukulong - Mahal ng Ina ng Guadalupe, Ipanalangin nyo po kami.
• Anong kinakain nyo sa Dubai - buhangin?
• May baboy ba sa Dubai? - karne o tao?
• E di araw-araw ka nakakakita ng camel? - kalaro ko sila. Ang saya-saya.
• Hindi umuulan sa Dubai - maniniwala ka pag sinabi kong bumabaha dito?
• Bawal mamasyal nang mag-isa - bawal kung wala kang pera
• Hindi marunong mag English ang mga Arabo - paano ako ininterview? Arabic? Galing ko naman! Thank you!
• Rapist ang mga Arabo - wag po koya! wag po!
• Teka nga bakit Arabo na lang nasa isip ng lahat pag Dubai o Middle East? - misteryo? sino at ano nga ba ang nasa dako pa roon?
• Nasaan ba ang Dubai - nasa Pilipinas sa may Kalentong lang katabi ng nagtitinda ng isaw
• Paano ba pumunta ng Dubai? - higa ka lang at pikit te malapit ka na.

Ang dami pang misconceptions and for sure maraming marami pang tanong (may kwenta man o wala). At lahat yan pilit kong sasagutin at hahanapan ng solusyon. One thing I learned when I started living and working here is that the world is indeed a big place (tigilan muna ako ng It's A Small World After All). You'll meet different people, you'll experience different things. Bigla mo sasabihin, yun pala ang Islam, yun pala ang mga Hindu, marami palang Kristiyanong Indian, masarap pala ang dates (bunga ito ng puno hindi dalawang tao na kumain sa labas at naglampungan, umayos ka!), at marami pang "ganon pala yun!"

Kung may tanong ka please leave a comment at aayusin natin yan. Whatever you guys have in mind let me know and I'll create an article about that.

In the next episodes, makikilala nyo pa ang Dubai sa mata ng isang Pilipinong manggagawang kagaya ko. Maayos nga bang tumira dito? Mainit nga ba? Mahal ba ang renta ng bahay? E ang pagkain? May reno liver spread ba? May boy bawang? May pandesal ba? Mabilis din bang tumigas ang pandesal pag di nakain agad? May pancit canton ba? Anong flavor? May tilapia din ba at galunggong? Magkano ang kilo? Aba'y malay ko! Ang daming tanong! Ang dami ding sagot maghintay ka! Pero isa lang masasabi ko, Dubai has been our second home away from home. Masaya din naman dito, maniwala ka.


*credits to google for the photos